HEDEF BELİRLEME VE MOTİVASYON

Hedef Belirleme ve Motivasyon

Motivasyon, bireyi harekete geçiren inanç, arzu, ihtiyaç ve korkularıdır. Bu nedenle davranışların, bireylerin istek, inanç, ihtiyaç ve hatta korkularına göre de yönetildiğini söyleyebiliriz.

Hedef belirlemenin bireyi arzuladığı sonuca yönelik olarak güdülediğini açık bir şekilde göstermektedir. Başarıyı olumlu yönde etkileyen motivasyon, öğrenmeyi kolaylaştıran önemli bir etkendir ve ifade edilen tüm bu özellikler, motivasyon sürecinin insan için taşıdığı önemi açıkça ortaya koymaktadır. Motivasyon, öğrenmenin tetikçisidir. Motivasyon olmazsa hareket olamayacağı gibi, istenilen, amaçlanan sonuçlara ulaşmak da zor olacaktır.

Motivasyon, belli amaçlara ulaşmak için bir güç kazanma işi olarak ele alındığında, sınıfta gerektiği kadar güdülenmemiş öğrenciler derslere düzenli olarak devam etmez. bir konu üzerinde odaklaşamaz, anlatılanları dikkatle dinleyemez, ilgileri dağınık olup. karşılaşılan güçlüklerle mücadele etme yerine geri çekilme davranışı gösterirler. Yeterince güdülenmiş öğrenciler de ise derse hazırlanarak gelme, sürekli soru sorma, tartışmalara katılma, dikkat etmede süreklilik. davranış için çaba göstermeye ve gerekli zamanı ayırmaya isteklilik, konu üzerinde odaklaşma ve kendini verme, güç lüklerden yılmama, vazgeçmeme, ısrarlı ve kararlı olma gibi davranışlar gözlenir. Zorlu ama ulaşılabilir hedefler koymak öğrencinin başarılı olma isteğini olumlu yönde etkiler.

O'Connell'e (1973) göre, güdülenmeyi etkileyen dört önemli etken vardır. Bunlar; öğrenme biçimi, öğrenme amacına ulaşma isteği, öğrenmeye karşı olumlu tutum ve çaba dolu davranıştır.

Başarısızlıktan korkmamayı vurgulama ve cesaretlendirme özellikle çekingen ve içe dönük öğrencilerin güdülenmesinde etkili olabilir. Kaygı güdülenmeyi dolayısıyla öğrenmeyi olumsuz etkiler; bu nedenle öğrenme ortamı öğrencilerin kaygı duymayacağı şekilde düzenlenmelidir.

Öz belirleme teorisine göre motivasyon; iç motivasyon, dış motivasyon ve motivasyonsuzluk olarak üçe ayrılır. İçsel motivasyon, bireyin yaptığı şeyden keyif aldığı, yaptığı şeyi ilginç bulduğu için kendi isteğiyle yapması durumu karşılığıdır. İçsel motivasyona göre davranışlar kişinin içinden gelen etkilerle; ilgi, merak, ihtiyaç vb. gibi duygularla doğal olarak meydana gelmektedir. Motivasyon araştırmaları sonuçları da içsel motivasyonun yaratıcılığı arttırdığı, içsel motivasyona sahip kişilerin enerjilerini, problemleri açıklamak ve yaratıcı çözümler bulmak için harcadıklarını ortaya çıkarmıştır.

İç motivasyonu yüksek çocuklar ;

• Genelde amaçlarını bilmek isterler,
• Planlı çalışmayı severler,
• İstekli ve sabırlıdırlar.

Motivasyonun bir diğer boyutunu oluşturan dışsal motivasyon ise daha çok sonuç odaklıdır. Birey için yapılan aktiviteden keyif alma yerine aktivitenin sonucunda elde edilecek faydalar odak noktası olarak görülmektedir. Dış motivasyon bir davranış sergilemeye motive olunduğunda veya ödül alma ya da cezadan sakınmak için bir eyleme tutunarak gerçekleşir. Dış motivasyonu yüksek çocuklar;

• Sürekli yönlendirilmeye ihtiyaç duyarlar,
• Sabırsızdırlar, kısa sürede hemen iş bitsin isterler,
• Kısa sürede tamamlanmayan işlerden çok çabuk sıkılırlar ve enerjileri düşer,
• Başladıkları işleri çoğu zaman yarım bırakırlar ve sürekli mazeret üretirler,
• En belirgin özellikleri de ertelemedir. Sorumluluklarını sürekli erteler ve biriktirirler.

Motivasyonun üçüncü boyutunu oluşturan motivasyonsuzluk ise davranış geliştirme niyetinin olmaması hali, motivasyonun yokluğu, harekete geçme, kişilerin içsel ve dışsal olarak güdülenmeme durumu olarak tanımlanabilmektedir.

Derslere ve öğrenmeye karşı öğrenci motivasyonunu yükseltebilmek amacıyla ebeveynlere şu önerilerde bulunulabilir:

• Her anne-baba çocuğunun özelliklerini iyi bilmeli ve ders ortamı hazırlarken de buna göre bir ortam hazırlanmalıdır.
• Çok ders çalışma değil verimli ders çalışmak önemlidir. Bu sebeple verimli ders çalışma tekniklerine uygun olarak bir süre ders çalışıp kısa molalar verilerek ders çalışma aktivitesi devam etmelidir.
• Evde çocuğun zihinsel ve ahlaki gelişimine uygun kitaplarla dolu bir kitaplığın bulunması faydalı olacaktır.
• Sağlıklı bir uyku ve beslenme düzeni motivasyona olumlu katkıda bulunacaktır.
• Kendisini duygusal anlamda güvende hisseden çocuk öğrenmeye daha çok motive olacaktır. İyi bir dinleyici olmak çocuğun kendisini güvende hissetmesini sağlayacaktır.
• Aile içi sağlıklı bir iletişim ve huzurun varlığı öğrenmeye karşı olumlu anlamda destek sağlayacaktır.
• Ulaşılabilir hedef ve amaçlar edinmesini ve cesaretlendirilmesi önemlidir. Aşırı beklenti ile çocuğa yaklaşmak ,kaygıya ve kendisini yetersiz bulmasına neden olabilir. Beklentileriniz gerçekçi olmalıdır.
• Planlı ve programlı bir çalışma disiplininin olması derslere karşı güdüleyici olacaktır.

KAYNAKÇA:

• Demir, M. K., ve Budak, H. (2016). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Öz Düzenleme, Motivasyon, Bilişüstü Becerileri ile Matematik Dersi Başarılarının Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (41), 30-41.
• Dilekmen, M., & Ada, Ş. (2005). Öğrenmede güdülenme. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 113-123.
• Mavisu, H. (2010). Bireysel kariyer planlamanın aşamalarından biri olarak hedef belirleme ve kariyer başarısı ilişkisi (Doctoral dissertation, DEÜ Sosyal Bilimleri Enstitüsü).
• Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2000). Self-Determination Theory and The Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55(1), 68- 78
• Terlemez, B., Şahin, D., & Dilek, F. (2015). Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Akademik Motivasyon Düzeyleri. Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 2(2), 67-78
• www.camlicakoleji.com.tr